Κοινωνικές επιστήμες, έθνος και εθνικισμός

Κοινωνικές επιστήμες, έθνος και εθνικισμός

Του Σπύρου Βρυώνη, Βυζαντινολόγου, Ακαδημαϊκού

Νέος Λόγιος Ερμής

Η απόφαση της Ακαδημίας Αθηνών* να οργανώσει τρεις διαφορετικές ημερίδες, σχετικές με τις σημαντικές χρονολογίες και την προέλευση των σύγχρονων Ελλήνων, είναι σημαντική για το νέο ελληνικό κράτος και για εκείνους που αυτοπροσδιορίζονται ως σύγχρονοι Έλληνες, καθώς και για εκείνους που δεν το κάνουν. Οι αποσυνθετικές παράμετροι των διεθνών διπλωματικών και στρατιωτικών συγκρούσεων έχουν δημιουργήσει ένα παγκόσμιο παράδοξο, στα πλαίσια του οποίου ορισμένοι προέβλεπαν την αποδυνάμωση ή τη σταδιακή εξαφάνιση του «έθνους» και του «εθνικισμού» μπροστά στο «διεθνισμό», ενώ άλλοι είχαν προβλέψει το αντίθετο: την εξασθένιση ή εξαφάνιση του «διεθνισμού» μπροστά σε μια αναβίωση του «έθνους» και του «εθνικισμού». Ωστόσο, η διατύπωση προφητικών προβλέψεων δεν περιλαμβάνεται στο έργο του ιστορικού.

Κοινοί τόποι στη βαλκανική λογοτεχνία της Τουρκοκρατίας

Κοινοί τόποι στη βαλκανική λογοτεχνία της Τουρκοκρατίας

του Τάσου Χατζηαναστασίου

Νέος Λόγιος Ερμής τεύχος 1

Η «Αλεξανδρία»[1] ή όταν ο Κράλης Μάρκος συνάντησε τον Κωνσταντίνο

Έχει υποστηριχτεί από πολλούς ότι το Βυζάντιο αποτελεί την κοινή μήτρα του πολιτισμού των βαλκανικών λαών.[2] Άλλωστε, τα περισσότερα έργα της μεσαιωνικής σλαβικής φιλολογίας αποτελούν θρησκευτικά έργα, συνήθως μεταφράσεις ελληνικών πρωτοτύπων (Κατσόφσκα 2004: 168, 170, 354-355). H εμπειρία ωστόσο της τουρκικής κατάκτησης και κατοχής, υπήρξε ένα από τα χαρακτηριστικότερα κοινά σημεία της λαϊκής δημοτικής παράδοσης στα Βαλκάνια.

Η νεοελληνική κουλτούρα και το μεσογειακό πολιτισμικό πρότυπο

Η νεοελληνική κουλτούρα και το μεσογειακό πολιτισμικό πρότυπο

του Ερατοσθένη Γ. Καψωμένου, Kαθηγητή Nέας Eλληνικής Φιλολογίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας

νέος Ερμής ο Λόγιος, τεύχος 1

Αφετηρία του παρόντος κειμένου είναι μια υπόθεση εργασίας: Μπορούμε να μιλούμε για ένα μεσογειακό πολιτισμικό πρότυπο, που συνδέει με μια στενότερη συγγένεια τους λαούς της νότιας Ευρώπης ή της μεσογειακής λεκάνης γενικότερα; Και αν ναι, ποια είναι τα ιδιαίτερα γνωρίσματά του, που το διακρίνουν από το κυρίαρχο διεθνώς δυτικό μοντέλο;

Λόγιος Ερμής – εισαγωγικό σημείωμα πρώτου τεύχους

Ο Νέος Λόγιος Ερμής, επιτέλους, κυκλοφορεί μετά από μια μακρά και κάποτε επίπονη επώαση σχεδόν τριών χρόνων.
Σήμερα, μπορούμε πια να παραδώσουμε το πρώτο τεύχος στην κρίση του αναγνωστικού κοινού. Και το μόνο που μπορούμε να υποσχεθούμε είναι ότι κάθε τεύχος, στη συνέχεια, θα είναι καλύτερο από το προηγούμενο! Αυτή την πεποίθηση την στηρίζουμε στην υψηλή ποιότητα του ανά χείρας πρώτου τεύχους και στο γεγονός ότι είναι σχεδόν έτοιμη η ύλη του επομένου!
Σε αυτό το πρώτο τεύχος, δημοσιεύεται ένα μέρος του αφιερώματος στην ελληνική Αναγέννηση, που προηγείται της ελληνικής επανάστασης του 1821, ενώ το δεύτερο μέρος θα δημοσιευτεί σε ένα από τα τεύχη που θα ακολουθήσουν.

Ανθρωπιστικές σπουδές: το πώς και το γιατί

Ανθρωπιστικές σπουδές: το πώς και το γιατί

του Μιχάλη Μερακλή, καθηγητή λαογραφίας

Nέος Λόγιος Ερμής, τεύχος 1

Το πνευματικό φαινόμενο του ανθρωπισμού (humanismus) που συνεπέφερε αργότερα και τις ανθρωπιστικές (ουμανιστικές) σπουδές, παρουσιάζεται αρχικά στην Ιταλία, ήδη σε μια προαναγεννησιακή φάση^. στην Ιταλία όπου, όπως έχει γραφτεί, η νοσταλγία του εθνικού αισθήματος προσέφευγε με την ανάμνηση, από την αθλιότητα της εποχής – με αλληλοσπαρασσόμενες, θα έλεγα, πόλεις-κράτη, για την οικονομική κατίσχυση και την εξουσία – στο αρχαίο ρωμαϊκό μεγαλείο.

Νέος Ερμής ο Λόγιος, τεύχος 1

ΝΕΟΣ ΕΡΜΗΣ Ο ΛΟΓΙΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 1  (Ιανουάριος – Απρίλιος 2011)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του νέου επιστημονικού περιοδικού νέος Ερμής ο Λόγιος. Πρόκειται για μια τετραμηνιαία έκδοση με αντικείμενο την ιστορία, τις ανθρωπιστικές επιστήμες και την τέχνη. Το πρώτο τεύχος ανοίγει με ένα εισαγωγικό κείμενο της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού, όπου δηλώνονται οι ιδεολογικές κατευθύνσεις της και ο χαρακτήρας του περιοδικού.